هوش مصنوعی، ChatGPT و DeepSeek: آینده‌ای هوشمندتر در دستان ما

در سال‌های اخیر، هوش مصنوعی (AI) به یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین فناوری‌های قرن تبدیل شده است. این فناوری با سرعتی چشم‌گیر در حال رشد است و بسیاری از جنبه‌های زندگی ما، از آموزش و سرگرمی گرفته تا پزشکی و کسب‌وکار، را دستخوش تحول کرده است. دو نمونه برجسته از مدل‌های هوش مصنوعی که در حوزه‌ی زبان و گفت‌وگو بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند، ChatGPT و DeepSeek هستند. این دو ابزار مبتنی بر مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs) هستند که می‌توانند متون را تحلیل، تولید و حتی معناپردازی کنند.

چیستی هوش مصنوعی و مدل‌های زبانی

هوش مصنوعی به توانایی سیستم‌ها برای انجام کارهایی گفته می‌شود که نیاز به هوش انسانی دارند، مثل درک زبان، یادگیری، حل مسئله و تصمیم‌گیری. یکی از زیرشاخه‌های کلیدی آن، پردازش زبان طبیعی (NLP) است. این شاخه از AI به ماشین‌ها کمک می‌کند تا زبان انسان را درک کنند و به آن پاسخ دهند.

مدل‌های زبانی بزرگ مانند ChatGPT و DeepSeek از طریق پردازش حجم عظیمی از داده‌های متنی آموزش دیده‌اند. این مدل‌ها می‌توانند جملات را کامل کنند، به سوالات پاسخ دهند، متن تولید کنند، ترجمه انجام دهند و حتی کدنویسی کنند.

ChatGPT چیست؟

ChatGPT محصول شرکت آمریکایی OpenAI است و بر پایه‌ی معماری GPT (Generative Pre-trained Transformer) ساخته شده است. این مدل توانایی درک و تولید زبان انسان را دارد و می‌تواند با کاربران به صورت نوشتاری یا صوتی گفت‌وگو کند. ChatGPT در نسخه‌های مختلف مانند GPT-3.5 و GPT-4 عرضه شده و از قابلیت‌هایی مثل تحلیل تصاویر، تولید کد، آموزش مفاهیم، خلاصه‌سازی متون و نوشتن مقاله برخوردار است.

ویژگی برجسته ChatGPT، توانایی آن در تولید متون طبیعی و انسانی‌گونه است. همچنین در نسخه‌های جدیدتر، توان پردازشی بالاتر، حافظه‌ی بلندمدت، تعامل چندرسانه‌ای و حتی اتصال به ابزارهای جانبی مانند مرورگر، کدنویس و پایگاه داده دیده می‌شود.

DeepSeek چیست؟

DeepSeek یک مدل زبانی بزرگ توسعه‌یافته توسط محققان چینی است که در برخی موارد به عنوان یک رقیب جدی برای GPT شناخته می‌شود. این مدل نیز مانند GPT از ساختار Transformer بهره می‌برد و برای زبان چینی و انگلیسی توسعه داده شده است. DeepSeek در دو نسخه اصلی ارائه شده است:

1. DeepSeek-VL: برای تحلیل زبان و تصویر به صورت همزمان (مثلاً توصیف تصویر)

2. DeepSeek-Coder: مخصوص تولید و تحلیل کدهای برنامه‌نویسی، با قدرتی بالا در درک زبان‌های مختلف برنامه‌نویسی.

ویژگی مهم DeepSeek استفاده از داده‌های آموزشی چندزبانه، ساختار بهینه‌سازی‌شده و عملکرد بالا در حل مسائل برنامه‌نویسی است. همچنین تمرکز آن بر کاربری‌های خاص مانند آموزش کدنویسی و تولید محتوای تخصصی باعث شده در برخی جوامع، محبوبیت خوبی پیدا کند.

مقایسه ChatGPT و DeepSeek